Een aflevering geschreven door Diana Gabaldon ‘herself’, dan moet het wel goed zijn! En dat was het ook. Wat hebben we heerlijk rustig kunnen genieten van het leven van de familie Fraser op het platteland van koloniaal Amerika. Na de dood van Bonnet en de eerste spanningen van de Amerikaanse revolutie, is een tijd van rust aangebroken waarin Jamie en Claire eindelijk weer tijd hebben voor elkaar en mensen gesprekken met elkaar kunnen voeren. Deze aflevering voelt als een stilte voor de storm, voor de climax in alweer de laatste aflevering van dit vijfde seizoen van Outlander.
Maar ondanks dat deze elfde aflevering geschreven is door Gabaldon, nam Journeycake toch een onverwachte wending. In deze aflevering blijken we namelijk nog verder het zesde deel van de boekenreeks in te duiken, A Breath of Snow and Ashes. Hoewel elk seizoen tot nu toe gebaseerd was op één boek uit de reeks van Gabaldon, lijken we met deze aflevering nu definitief afscheid te hebben genomen van het vijfde boek en over te gaan naar het einde van het zesde boek. Het is een opvallende keuze, waardoor verschillende verhaallijnen uit het vijfde en zesde boek lijken te worden overgeslagen.
Zo werd vorige aflevering al een einde gemaakt aan het verhaal van Stephen Bonnet, zijn het nu Brianna en Roger die definitief afscheid nemen van het leven in de 18e-eeuw. Of zo moeten we in ieder geval geloven? En ook de ontvoering van Claire beslaat ruim een kwart van het zesde boek. Laten we in ieder geval eens dieper in deze aflevering duiken en zien wat we tegenkomen.
The Watch in North Carolina
Het is herfst in Fraser’s Ridge, wat betekent dat we de battle van Alamance al enige maanden achter ons hebben gelaten en de familie Fraser tijd heeft gehad om bij te komen van de noodlottige ontmoeting met Stephen Bonnet. Jamie, Claire, Brianna en Roger komen op de terugweg van hun tripje om nieuwe handelswaren te kopen, langs een verbrand huisje in de bossen. Heel even doet het ons herinneren aan het overlijdensbericht dat Brianna en Roger meenamen naar de 18e-eeuw. Is dit dezelfde toekomst die Claire en Jamie over een niet al te lange tijd ook te wachten staat? Het is trouwens wel opvallend dat hier met het afscheid van Brianna en Roger helemaal niet meer over wordt gesproken, terwijl dit juist voor hen de reden was om terug naar het verleden te gaan? Niets van, ‘Doe voorzichtig’ of zo? Anyhow…
Het is onduidelijk wat zich hier precies heeft afgespeeld. In de lichamen die met het huisje zijn verbrand, zijn nog de restanten van pijlen te vinden. Is dit het werk van de Indianen in de regio? Welk motief zouden zij hebben om Nederlanders in een alleenstaand huisje in de bossen te vermoorden? De relatie tussen Jamie en de Indianen is ook niet altijd even sterk geweest, aangezien Fraser’s Ridge gebouwd moest worden op landschappen die bewoond werden door deze Native Americans. Het was pas nadat Jamie een grote dreiging uit de weg had geruimd, dat de relatie iets beter werd. Maar ook Young Ian horen we later deze aflevering zeggen dat het de Indianen niet waren.
Bij het huisje vindt Roger het lichaam van een vrouw, die hevig verbrand nog steeds met moeite ademhaalt. Jamie wil zijn mes al trekken en een einde maken aan het leed van deze vrouw, maar dit keer is het Roger die deze taak op zich neemt. Na zijn avonturen samen met Jamie in de bossen van Fraser’s Ridge, lijkt Roger het vertrouwen van zijn schoonvader helemaal voor zich gewonnen te hebben. Met een indrukwekkende speech van Jamie maakt Roger een einde aan het leven van deze vrouw. Een scène direct afkomstig uit het eerste hoofdstuk van het zesde boek.
Als de gebroeders Brown uit Brownsville (hoe toepasselijk) even later aankloppen bij Fraser’s Ridge, blijkt dat dit niet het enige incident is geweest. In het hele achterland worden huizen geplunderd en verbrand. Met het vertrek van Gouverneur Tryon naar de staat New York, blijken de bewoners in North Carolina weer redelijk op zichzelf aangewezen te zijn onder leiding van Gouverneur Martin. Zolang de opstand is gesmoord en een andere bende ervoor kan zorgen dat het rustig blijft in de provincie, vinden de autoriteiten het allemaal wel best.
Het is met deze bende van de Browns dat het voelt alsof we weer een beetje terug in Schotland zijn. De meeste inwoners uit dit gebied zijn ook afkomstig uit Schotland, waardoor het niet heel vreemd is dat zij gebruiken uit hun land van oorsprong meenemen. Zo kreeg de familie Fraser in het eerste seizoen van Outlander nog te maken met ‘The Watch’, eveneens een bende die het land veilig en rustig moest zien te houden. Bescherming van The Watch was echter niet gratis en zodra je hier niet meer aan kon voldoen, werd je zelf het slachtoffer. En na alles wat zich al heeft afgespeeld tussen de familie Fraser en de familie Brown, lijk je ook nu niet zomaar op bescherming te kunnen rekenen.
Als Richard Brown aan Jamie vraagt om zich bij hen aan te sluiten, geeft Jamie hetzelfde antwoord als hij in het eerste seizoen deed. The Watch had hem als alleenstaand man veel kunnen opleveren. Hij had zich bij anderen aan kunnen sluiten en ondanks de prijs op zijn hoofd in relatieve veiligheid kunnen leven. Maar op dat moment was hij getrouwd en kon hij Claire niet meenemen in deze onzekere toekomst.
Waar het toen alleen nog Claire was, is het nu een hele gemeenschap die bouwt op het bestaan van Jamie Fraser. Na de oorlog heeft hij eindelijk weer tijd voor zijn familie en de andere inwoners van Fraser’s Ridge. Hoewel Richard hem nog herinnert aan het feit dat de familie Brown wel heeft meegevochten in de militie van Jamie en Tryon, blijft de beslissing van Jamie staan. Hij doet niet mee. En daarmee lijkt de kous er, voor nu, even af te zijn.
Het leven van een tijdreiziger
Ondertussen zijn er nog andere interessante ontwikkelingen in Fraser’s Ridge. Op het moment dat Young Ian een opaal tevoorschijn haalt en deze voor de neus van Jemmy houdt om te spelen, komen we eindelijk achter een belangrijke vraag. Kan Jemmy net als zijn moeder (en vader?) tijdreizen om terug te gaan naar de toekomst? Het was het enige wat Roger er nog van weerhield om terug te gaan naar zijn leven in de toekomst. Een tijd waar ze Jamie en Claire zouden moeten missen, maar waar ze tegelijkertijd zelf een veiliger leven kunnen hebben en ook kleine Jemmy een heel ander leven kunnen bieden.
Zodra Jemmy de opaal aanraakt, geeft hij aan dat de steen heel heet is. Zo heet zelfs, dat de harde steen doormidden breekt. Ook voor Brianna, Roger en Claire voelt de steen warm aan en zelfs het zoemende geluid van het tijdreizen is te horen. Voor Jamie en Young Ian blijft de edelsteen koud. Hoewel Young Ian geen idee heeft wat dit allemaal betekent, voelt Jamie de bui al hangen. Dit betekent dat Brianna, Roger en Jeremiah terug naar de toekomst zullen gaan en hij opnieuw zijn dochter zal moeten missen. Het betekent echter ook goed nieuws voor Roger! Met de vaardigheid om door de tijd te kunnen reizen, is de kans iets groter geworden dat Jemmy daadwerkelijk zijn biologische zoon is.
En hoewel Young Ian eerder had geleerd om geen vragen te stellen, kan hij het in deze situatie toch echt niet laten. Tijdens zijn tijd bij de Mohawk heeft Ian het verhaal van Ottertooth gehoord, een man die de Indianen kwam waarschuwen voor hun naderende lot. En na het lezen van zijn dagboek (geschreven met een balpen), wil Young Ian nu ook graag de waarheid weten rondom het bestaan van Claire. Met de medische kennis die Claire met zich meebrengt en het feit dat ze na twintig jaar opeens weer terugkwam naar Jamie, kan Ian namelijk ook zelf al heel snel de conclusie trekken. Jamie en Claire besluiten dat het tijd is om ook Ian de waarheid te vertellen. Een deel dat direct uit het laatste hoofdstuk van het vijfde boek, The Fiery Cross, afkomstig is.
Het is voor Ian een behoorlijke kluif om te bevatten. Kan iedereen zomaar door de tijd reizen? Waarom kunnen Claire, Brianna, Roger en Jemmy dit? Young Ian ziet in dit tijdreizen ook mogelijkheden voor zichzelf. Kunnen ze hem meenemen verder naar het verleden om zijn vrouw terug te halen? Nog steeds niet horen we het hele verhaal rondom de geschiedenis van Ian, maar duidelijk is dat hij heel veel verdriet heeft. En dan is het nog moeilijker te begrijpen dat voor anderen deze mogelijkheid tot tijdreizen wel bestaat, maar je hier zelf niet aan deel kunt nemen.
Nog even een opvallend detail.. In het script van deze aflevering gaat de dialoog tussen Brianna, Claire en Young Ian nog iets verder dan dat we deze aflevering hebben gezien. Daarin wordt namelijk nog gezegd dat het onmogelijk is om naar een moment in de tijd terug te reizen dat je zelf al bestond. “Er is geen bewijs dat je terug kunt keren naar een moment eerder in je leven,” vertelt Claire aan Ian om uit te leggen dat hij niet terug kan naar een moment uit zijn eigen verleden. “Je bestaat namelijk al,” gaat Brianna verder. “En jij kunt op één moment niet meerdere keren bestaan.” Dit is even goed om te onthouden wanneer we kijken naar het vervolg van deze aflevering.
Terug naar de toekomst
Met Jemmy’s mogelijkheid om terug in de tijd te reizen, bereiden Brianna en Roger zich voor om terug te keren naar de toekomst. Nu ze weten dat ze terug zullen keren naar hun eigen tijd, is er eigenlijk geen reden om dat vertrek nog langer uit te stellen. Ze besluiten nog binnen een maand weg te gaan, wat hen net genoeg tijd geeft om van iedereen afscheid te nemen. Want net zoals het liedje van Gwyllyn the Bard in de aflevering The Way Out, hebben Brianna en Roger ook in het verleden inmiddels al heel wat vriendschappen gestart. Lord John, Fergus, Marsali, Young Ian, Lizzie, Jamie en Claire. Het zijn allemaal mensen die ze in de 18e-eeuw achter zullen laten en nooit meer zullen zien.
Ondanks sommige afgebroken gesprekken waarbij we het vervolg als kijker zelf maar moeten raden, geeft deze aflevering ruim de tijd aan Brianna en Roger om van iedereen afscheid te nemen. Vooral Lizzie lijkt het heel moeilijk te hebben met het vertrek van Brianna. Al die tijd heeft ze haar gesteund en was er dan ook vanuit gegaan mee te zullen gaan naar Boston (uiteraard niet wetende dat het niet het Boston van de 18e-eeuw is). Het valt Brianna moeilijk Lizzie uit te leggen waarom ze in Fraser’s Ridge moet blijven en niet mee kan gaan.
Maar ook het afscheid tussen Brianna en Marsali is pijnlijk. De twee hebben het afgelopen seizoen juist de gelegenheid gekregen om elkaar beter te leren kennen. Zo hoorden we Marsali eerder nog tegen Young Ian zeggen dat deze familie nu echt als haar thuis voelde. En ook Brianna hoorde in het gemis van haar daadwerkelijke zusje Joan MacKimmie als een soort zus bij deze familie.
Uiteraard is het afscheid tussen Brianna en Jamie het meest emotioneel. Dit is het moment waarvoor Jamie eigenlijk al zo lang bang was. Hij heeft nu eindelijk zijn dochter terug, om haar nu opnieuw te moeten verliezen. Ondanks dat is hij heel dankbaar voor het feit dat hij überhaupt de mogelijkheid heeft gehad om haar te leren kennen. “Nadat je moeder wegging, met jou in haar buik, dacht ik dat ik je nooit meer zou zien,” vertelt Jamie aan zijn dochter. “Ik wist dat je er was. Ik was een man, maar nu ben ik ook een vader en een opa. En ondanks dat ik je nooit meer zal zien, heb je mijn leven compleet gemaakt.”
Jamie maakt hierbij direct van de gelegenheid gebruik om Brianna over het bestaan van haar broer William te vertellen. Eerder die week kwam Lord John Grey nog langs om een nieuw portret van Willie af te leveren. De jongen zit nog steeds op school in Londen, maar is met het overlijden van Lord Dunsany nu de heer van Helwater geworden. En hoewel het heel even lijkt alsof we ook zelf dit gesprek in mogen vullen en het beeld wegsnijdt juist op het moment dat Jamie meer vertelt over William, gaat het gesprek verder. Jamie legt Brianna uit dat nooit bekend mag worden dat William de zoon is van Jamie, maar dat hij zijn dochter graag wilde laten weten dat ze een broer heeft op deze wereld. Ze kunnen elkaar misschien nooit ontmoeten, maar het geeft Brianna wel de gelegenheid om in de toekomst informatie over William op te zoeken.
Na een afscheid met ook Lord John Grey en Claire, is het dan echt tijd voor Brianna, Roger en Jemmy om de reis naar de staande stenen te maken. Er volgt enkel nog één laatste avondmaal met de bekende boterhammen belegd met pindakaas en jam voordat de reis van start gaat. Roger was deze stenencirkel eerder al tijdens zijn reis met de Mohawk tegengekomen, waardoor hij weet ze hiervoor niet helemaal de overtocht naar Schotland hoeven te maken. Young Ian reist met hen mee om de paarden en karren na afloop weer mee terug naar Fraser’s Ridge te kunnen nemen.
En wat ziet het gezin er schattig uit, als ze samen voor de steen klaar staan om de moeilijke reis te maken. Na alles wat ze samen hebben meegemaakt en alle ellende die ze hebben gezien, vormen ze nu daadwerkelijk een hecht gezin. Om elkaar in deze chaotische reis niet kwijt te kunnen raken, zijn ze met touwen aan elkaar vastgebonden. Met zijn drieën leggen ze gezamenlijk hun hand op de steen, klaar voor hun nieuwe avontuur. Als Young Ian zijn ogen weer opendoet, zijn ze verdwenen… Zelf probeert Ian ook nog zijn handen op de steen te leggen in de hoop dat het toch ook werkt voor hem. Een poging die slechts in frustratie eindigt.
Het is echter nog de vraag of de reis van Roger, Brianna en Jeremiah wel is gelukt. Ze zijn verdwenen op de plek waar Ian hen heeft afgezet, maar uit de reactie van Roger blijkt dat er wellicht iets niet helemaal goed is gegaan. De bossen zijn er gedurende de eeuwen misschien anders uit gaan zien, waardoor ze zich even opnieuw moeten oriënteren. Maar het is een voetstap en de enthousiaste reactie van Jemmy die doet vermoeden dat ze nog niet in de 20e-eeuw zijn.
Ziet Jemmy een voor hem bekend iemand die hij met enthousiasme begroet? Wie zou het kunnen zijn? En wanneer gebeurt dit? Het zijn te veel vragen! Het zou toch ook vreemd zijn om een hele aflevering aan een afscheid te besteden als het niet daadwerkelijk een afscheid is? In de boeken van Gabaldon is het echter pas aan het eind van het zesde boek dat Brianna en Roger afscheid nemen van de rest van de familie Fraser in de 18e-eeuw.
Een weg naar het einde
Een andere verhaallijn die deze aflevering rechtstreeks uit het zesde boek komt, is de ontvoering van Claire. Want hoewel het een relatief rustige aflevering was waarin personages afscheid van elkaar namen, is het nu dat ook Jamie en Claire ongewild van elkaar afscheid hebben moeten nemen. Tijdens zijn bezoek aan Fraser’s Ridge is Lionel Brown er namelijk achter gekomen dat dokter Rawlings en Claire dezelfde persoon zijn. Het was Claire die adviezen aan zijn vrouw heeft gegeven over het niet delen van hun bed zodat een zwangerschap voorkomen zou worden. Met alle haat die hij al voor Claire voelde, lijkt dit de druppel te zijn.
Op het moment dat Brianna en Roger hun reis terug naar de toekomst maken en Jamie met de rest van de mannen op onderzoek uit is naar de oorzaak van een explosie, vallen de gebroeders Brown het huis van Claire en Jamie binnen. Marsali wordt hardhandig opzij geschoven en in elkaar geslagen, terwijl een patiënt wordt neergestoken en Claire wordt meegenomen. Alleen Germain weet zich onder het bed verstopt te houden, waardoor hij Fergus verslag uit kan brengen van wat er is gebeurd. “Claire is meegenomen door de slechte mannen!”
Jamie aarzelt geen moment, en rent met een brandende fakkel naar het kruis op de klif. Na maanden voorbereiding is dit het moment om het kruis aan te steken en de clans samen te roepen. Hij zal al zijn mannen nodig hebben om Claire uit de handen van de gebroeders Brown te redden.