Het was een genot om naar te kijken, de nieuwste aflevering van het vijfde seizoen van Outlander. En dat kwam niet als een verrassing. De aflevering Journeycake werd geschreven door Diana Gabaldon, die tevens verantwoordelijk is voor de boekenreeks waarop deze hele televisieserie is gebaseerd. Waar Gabaldon in het eerste seizoen nog opdook voor een cameo in Castle Leoch tijdens de Gathering, schreef ze voor het tweede seizoen al de aflevering Vengeance Is Mine. Hoewel ze daarna geen tijd had om afleveringen te schrijven door zich helemaal op de boeken te willen focussen, wilde ze toch graag voor dit vijfde seizoen verantwoordelijk zijn voor nog een script.
“Het had meer met logistieke zaken te maken dan met andere dingen,” vertelt Gabaldon in een interview met Town and Country Magazine. “Ik had een gesprek met uitvoerend producent Matthew B. Roberts over dit seizoen en hij vroeg me of ik een aflevering wilde schrijven. Ik zei dat ik dat graag zou willen doen, maar dan wel voor een aflevering op een later moment in het seizoen, want ik had nog de hoop dat ik Go Tell The Bees That I’m Gone [het negende boek in de Outlander-reeks] op dat punt af zou hebben geschreven. Daarom heb ik deze elfde aflevering geschreven. Het was de laatste voor de finale, die ze uiteraard graag zelf wilden schrijven.”
Opvallend is wel dat juist de tweede helft van dit seizoen afwijkt van de verhaallijn van het boek waarop dit seizoen is gebaseerd. De dood van Stephen Bonnet, de ontvoering van Claire en ook het tijdreizen van Brianna en Roger zijn scènes die rechtstreeks afkomstig zijn uit het zesde boek, A Breath of Snow and Ashes. Zelf ziet Gabaldon hier niet zo veel problemen in, aangezien het voor haar nog steeds verteld wordt als een chronologische verhaallijn:
Aangezien ze limitaties hebben in tijd en ruimte, lijkt het me niet meer dan logisch. Ik kan verhaallijnen verspreiden over drie of vier boeken. Het is nog steeds een kloppende verhaallijn, dus ik zie geen problemen om een verhaallijn uit een ander boek te pakken om het bij stukken uit een ander boek aan te laten sluiten.
Neem bijvoorbeeld het verhaal van Stephen Bonnet, dat nu is beëindigd. Op deze manier had het veel meer impact op televisie, omdat je hem regelmatig ziet opduiken en je hem niet zo snel vergeet. Terwijl mijn boeken juist zo lang zijn omdat je mensen die het vorige boek al jaren geleden hebben gelezen soms van bepaalde dingen moet herinneren.
Twee iconische scènes uit het vijfde boek hebben de aflevering in ieder geval gehaald. “Eigenlijk waren het er drie,” moet Gabaldon wel toegeven. “Het waren allemaal iconische scènes uit het boek, dus niet specifiek aangepast voor televisie. Maar we moesten wel kijken hoeveel we hiervan konden gebruiken, aangezien de aflevering toch een beperkte tijd hebben. Dus ik stopte hele scènes uit het boek in het script, waar zij uiteindelijk stukjes vanaf hebben gehaald.”
Eén van deze scènes is het moment waarop Jamie door de microscoop heen kijkt om kennis te maken met zijn eigen sperma. Het is een zeer geliefd hoofdstuk onder fans. Helaas haalde niet de hele dialoog de aflevering door een gebrek aan tijd. Zo vertelt Gabaldon: “Als ik op tournee ga nadat een nieuw boek van mij is gepubliceerd, lees ik twee of drie stukken uit het boek hardop voor. Ik neem altijd een grappig stuk, want dat werkt bij het publiek vaak het beste. Voor The Fiery Cross was de microscoopscène het stuk dat ik daarvoor gebruikte, dat werkte namelijk altijd.
In het originele script is ook de laatste zin opgenomen, waarin Jamie wegloopt, maar nog zijn rug naar de deur draait om tegen Claire te zeggen: “Kun je ze een waardige begrafenis geven?” Geen idee waarom ze deze zin niet hebben gebruikt, maar ze hadden eerder ook al de hele conversatie over het ‘hoe komen ze daar’ en ‘van wie zijn ze’ weggehaald. Daarvoor heb ik al gevochten om het terug te krijgen, dus dat wilde ik met deze laatste toevoeging niet meer doen. Elke seconde telt!
De andere iconische scène is het moment dat Claire uit het raam hangt en door Jamie wordt bevredigd. Het was een lange tijd geleden dat we intimiteit tussen Claire en Jamie zagen, dus vond ook Gabaldon het een mooi moment om deze scène toe te voegen. “Uiteraard heb ik hier heel veel lol mee gehad,” vertelt de schrijfster.
Zelfs als schrijfster van de originele boekenreeks is het dus soms lastig om een scène aan een aflevering toe te voegen of iets te veranderen. “Het is echt een collectief proces,” stelt Gabaldon dan ook. “De scriptschrijver heeft natuurlijk veel macht door er een eigen stempel op te kunnen drukken, maar je hebt ook te maken met een lijst die de uitvoerend producenten je geven. Dit en dit en dit moet er allemaal gebeuren. Het is allemaal gepland. Deze elementen komen voort uit vorige afleveringen en andere elementen moeten in een volgende aflevering weer opgepakt kunnen worden. En dan kun je dingen eruit laten, maar die worden later weer toegevoegd. Of andersom.”
“Zo ook bijvoorbeeld met de verhaallijn rondom Young Ian. In een eerste discussie wilden ze duidelijke hints naar het verleden van Ian, maar zonder daadwerkelijk het verhaal te vertellen. Dus had ik een korte scène geschreven waarin Ian terugkomt bij de Ridge en op een grote afstand van het huis gaat zitten om naar de lichten achter de ramen te kijken. Ik had ook flashbacks geschreven over zijn tijd bij de Mohawk, waarbij we de close-up zien van een vrouw over het gezicht van een dode baby. Maar dat vonden ze te expliciet en is eruit gelaten.”
Ondertussen is Gabaldon nu daadwerkelijk bijna klaar met het schrijven van het negende boek. Al geeft ze daarbij wel aan dat het schrijfproces nog steeds niet echt klaar is als het laatste woord is geschreven. Vervolgens is het herlezen, herlezen en aanpassen totdat ze tevreden is. Wel verwacht Gabaldon dat het boek voor het eind van dit jaar gepubliceerd zal zijn.